FANAR AND THE SERBIAN ORTHODOX CHURCH

Dr. Zoran Milošević, Deputy Director

Abstract

When analyzing the relations of the Fanar – Patriarchy of Constantinople – towards the Serbian Orthodox Church, we have different periods. These are: periods of cooperation and periods of confrontation which were initiated by the Fanar. In this paper, we will talk about the period of confrontation. After the fall of the medieval Serbian state under the rule of the Ottoman Empire, the Orthodox found itself under the rule of the Muslims. Their position worsened with the abolition of the Patriarchate of Peć in 1766. It happened due to several things. The main reason cited is the mistrust of the Porte towards the Serbian Church and the work of the Fanariot Greeks who wanted to subjugate the Patriarchate of Peć to the Greek Church. The very act of abolition was preceded by attempts at Hellenization. It was not seen only in Serbia, but also in Bulgaria, where many learned Bulgarians considered themselves Greeks. Simultaneously with the arrival of Greek bishops at the head of the Serbian dioceses, the merciless plundering of the Serbian people began. It was one of the main reasons for the Islamization of not only the Serbs, but other peoples as well. The second period is contemporary. In it Fanar(iots) disputes the autocephaly of the Serbian Orthodox Church, as well as the territories under its jurisdiction. That is why they renamed it to the “Church of Serbia.” Thereby taking away all dioceses outside the territory of the present-day state of Serbia from the Serbian Orthodox Church.

References

Čubrilović, Vasa. 1983. Odabrani istorijski radovi. Beograd: Narodna knjiga.

Čvorović. Zoran. 2022. „Upotreba termina „Crkva Srbije” pokazuje namere Carigradske patrijaršije.” Standard. Pristupljeno 5.10.2023. https://standard.rs/2022/05/10/cvorovic-upotreba-termina-crkva-srbije-pokazuje-namere-carigradske-patrijarsije/?alphabet=cyrillic.

Darovski, Pavle. 2021. „Imperijalni sindrom Fanara kao razvojna strategija.” Srpska pravoslavna crkva. Pristupljeno 5.10.2023. https://spc.rs/%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5-%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8-%D1%81%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BC-%D1%84/.

Dragović, Rade. 2019. „Sveti Sava i autokefalnost Srpske crkve.” Ceopom Istina. Pristupljeno 5.10.2023. https://www.ceopom-istina.rs/nekategorizovano/sveti-sava-i-autokefalnost-srpske-crkve/.

Dimitrijević, Vladimir. 2022. „Fanarioti i Srbi.” Pečat.     https://www.pecat.co.rs/2022/05/fanarioti-i-srbi/.

Đogo, Darko. 2022. „Crkva Srbije i ideološki vjetrovi u Fanaru.” Slobodna Hercegovina. Pristupljeno 5.10.2023. https://slobodnahercegovina.com/crkva-srbije-i-ideoloski-vjetrovi-u-fanaru/.

Đogo, Darko. 2021. „Ne Crkva Srbije već Srpska Pravoslavna Crkva – naše ime je zasnovano na žrtvi.” IN4S. Pristupljeno 5.10.2023. https://www.in4s.net/ne-crkva-srbije-vec-srpska-pravoslavna-crkva-nase-ime-je-zasnovano-na-zrtvi/.

Grujić, Radoslav M. 2020. „Fanarioti.” Vaseljenska. Pristupljeno 5.10.2023. https://vaseljenska.net/2020/03/23/fanarioti/.

Jovanović, Vladimir. 2021. „Vartolomej u čestitki Porfirija nazvao patrijarhom Srbije, a SPC – Crkvom Srbije.” Antena M. Pristupljeno 5.10.2023. https://www.antenam.net/drustvo/religija/189851-vartolomej-u-cestitki-porfirija-nazvao-patrijarhom-srbije-a-spc-crkvom-srbije.

Joanikije. 2021. „Ne zove se naša Crkva – Crkva Srbije, to je velika manipulacija.” Antena M. Pristupljeno 5.10.2023. https://www.antenam.net/drustvo/211461-joanikije-ne-zove-se-nasa-crkva-crkva-srbije-to-je-velika-manipulacija.

Karamišev, Sergij. 2019. „Potčinjavanje Fanaru – skrivena unija s papizmom.” U Pravoslavlje i identitet pravoslavnih naroda, prir. Zoran Milošević. Beograd : Institut za političke studije.

Milošević, Zoran. 2020. „Samoubilačke ambicije Fanara.” U Bauk fanaritizma kruži pravoslavljem, prir. Zoran Milošević. Banja Luka: Primaprom i Balkanska geopolitika.

Miloševič, Zoran. 2020. „Pravoslavnыe slavяne i ih bezopasnostь v XXI veke.” U Rossiя i slavяnskie narodы v XIX – XXI vv. Sbornik stateй. Meždunarodnaя naučnaя konferenciя g. Novozыbkov, Brяnskaя oblastь, 28 marta 2020 g. Brяnsk.

Miloševič, Zoran. 2021. „Geopolitičeskoe položenie pravoslavnыh narodov i ih perspektivы.” U Materialы meždunarodnoй naučnoй konferencii „Pravoslavie v istoričeskih sudьbah slavяnskih narodov”. Gorki.

Miloševič, Zoran. 2022. „Vostočniй papizm i popыtka podčinitь častь serbskoй pravoslavnoй cerkvi Fanaru.” U Pravoslavie v istoričeskih sudьbah dlavяnskih narodov – k 1030 letiю pravoslaviя na belorusskih zemlяh. Brяnsk : Sinodalьnaя istoričeskaя komissiя Belorusskoй pravoslavnoй cerkvi.

Nivkin, Jaroslav. 2020. „Ko je u pravu? Može li pravoslavlje postojati bez Konstantinopoljskog patrijarhata?” U Pravoslavlje i raskoli: Kako se snaći?, prir. Zoran Milošević. Banja Luka: Primaprom i Balkanska geopolitika.

Poznanović, Željko. 2013. „Ili svetosavski vitezovi ili fanariotski robovi.” Srbi na okup. Pristupljeno 5.10.2023. http://srbinaokup.info/?p=12646.

Romančuk, Aleksandar. 2020. „Generalna kongregacija pravoslavnog sveštenstva u Pinsku 1791. godine – prvo iskustvo neprijateljskih akcija Fanara protiv ruske pravoslavne crkve.” U Bauk fanariotizma kruži pravoslavljem, prir. Zoran Milošević. Banja Luka: Primaprom i Balkanska geopolitika.

Selimović, Salih. 2013. „Islamizacija i dvoverje kod naših muslimana.”  Politička revija 36 (2): 227‒241.

Slijepčević, Đoko. 2023. „Grčke vladike neštedemice globile narod: Istorija kao učiteljica života – Fanarioti i Srbi.” Nauka i kultura. Pristupljeno 5.10.2023. https://naukaikultura.com/grcke-vladike-nestedemice-globile-narod-istorija-kao-uciteljica-zivota-fanarioti-i-srbi/.

Vidović, Žarko. 2021. Ruski slavjanofili: reč u njihovu odbranu (1975-1976). Beograd, Foča, Valjevo: Hrišćanska misao, Hilandarski fond, Univerzitetska biblioteka pravoslavni bogoslovi, Zadužbina „Nikolaj Velimirović i Justin Popović”.

Vidović, Žarko. 2022. „Ko su fanarioti i ko je carigradski patrijarh.” Stanje stvari. Pristupljeno 5.10.2023. https://stanjestvari.com/2022/06/15/zarko-vidovic-ko-su-fanarioti-i-ko-je-carigradski-patrijarh/.

Vulić, Slaviša M. 2021. „Austrougarska okupacija Bosne i Hercegovine i prve godine uprave (1878‒1882).” Doktorska disertacija. Beograd: Filozofski fakultet.

Vuković, Sava. 2002. „Mešanje zemaljske vlade u Sarajevu u unutrašnje poslove Srpske pravoslavne crkve 1879. godine.” U Zbornik za istoriju BiH, ur. Milorad Ekmečić. Beograd: SANU.

Zoitakis, Atanasij. 2020. „Percepcija savremene politike Fanara u grčkom društvu.” U Bauk fanariotizma kruži pravoslavljem, prir. Zoran Milošević. Banja Luka: Primaprom i Balkanska geopolitika.